In de Zeeheldenbuurt, in een oud industriepand dat is omgetoverd tot bedrijfsverzamelgebouw, zit Het Nieuwe Kabinet. Hier is de werkplaats van meubelmaker Leon van Leeuwen. Hij deelt zijn werkplaats met een aantal anderen, die er op diverse basis gebruik van maken.
Wat maakt jouw ambacht zo bijzonder?
Zo’n vijftien jaar geleden heb ik het Hout- en Meubileringscollege in Amsterdam gedaan. Een deeltijd opleiding: ik wilde beroepsmatig iets gaan doen wat ik echt heel erg leuk vond. Voor die tijd rolde ik min of meer in een baantje. Ergens halverwege de dertig dacht ik: nou wordt het tijd om een keer iets te gaan kiezen wat ik echt leuk vind. Zo ben ik bij het Hout- en Meubileringscollege terechtgekomen. Vanaf dag één was het voor mij duidelijk: dit is het.
Het vak is interessant, bijzonder en uitdagend. Het vergt behoorlijk wat verschillende capaciteiten van je. Je moet heel nauwkeurig en precies zijn, op allerlei gebieden heeft het uitdagingen. Je kan het zo complex maken als je zelf wilt. Je klantcontact, het ontwerpaspect, gewoon het simpele maken, echt het ambacht van meubel maken. Hoe maak ik een verbinding? Het puzzelen, uitvogelen. Want je hebt wel basistechnieken, maar uiteindelijk moet je voor heel veel dingen oplossingen verzinnen. Nadenken over hoe je het op een efficiënte manier kan maken als je het beroepsmatig doet. Want het is een vak waar je eindeloos met details kunt puzzelen. Daar moet je een balans in vinden.
Klanten komen naar een meubelmaker omdat ze een bepaalde kwaliteit verwachten. Zelf vind ik het leuk om wat extra’s te doen. Ik hou van traditionele verbindingen, het echte handwerk. Het moet net een beetje specialer zijn dan alleen een paar plankjes. Maatwerk is de hoofdreden dat mensen bij mij komen. Eén of ander hoekje waar precies een kast in past, een schuine wand of een koof. Dat soort dingen. Dat kun je op allerlei manieren oplossen en daar zit voor mij de uitdaging in. Er is altijd weer wat nieuws en wat te verbeteren of door te ontwikkelen. Een waanzinnig vak.
Zit er toekomst in jouw ambacht?
Zeker, de markt is nooit uitontwikkeld qua nieuwe machines, manieren of materialen. Het kan altijd beter, slimmer en handiger. Wat ik zelf als één van de grootste ontwikkelingen zie voor meubelmakers is het materiaal. Wij zijn gewend om uit de markt nieuw hout en plaatmateriaal te halen. Iedereen weet dat de afgelopen jaren de prijzen gigantisch gestegen zijn. Maar ook de beschikbaarheid van materiaal. Materialen gaan letterlijk twee of drie keer over de kop, dat wordt onbetaalbaar voor de klant. Wij zoeken naar alternatieven zoals hergebruiken. Ik maak nu een meubel van een oude vloer. De kwaliteit is net zo goed of nog mooier. Het is een beetje levend, er zit een verhaal achter. Je selecteert op kwaliteit, je bent bewuster met het selectieproces bezig. Hoe ga je het maken, hoe kun je het materiaal het beste hergebruiken, dat draagt allemaal bij aan het ambacht.
Een collega gaat naar de kringloop, koopt van die onwijs dikke eiken tafels, van 40 jaar geleden. Van dat Oisterwijk meubel, klop klop. Eerder dacht je: nah, daar kunnen we niks mee. Maar nu denk je: hoe kan ik daar iets mee maken? Het is een compleet andere uitdaging en een andere manier van denken ook. Ik vind het een geweldige ontwikkeling. De beschikbaarheid van materialen, het wordt al maar schaarser. Bamboe is de laatste vijf – tien jaar populair aan het worden is. Dat materiaal heeft veel voordelen. Het kan er uit zien als hardhout, of tropisch hout, dat doen ze met kleurstoffen. Dan krijg je onwijs veel varianten, wat hartstikke gaaf is.
Er is veel werk, dat geldt voor de hele bouwsector. Daardoor is er ook veel aandacht en vraag naar handwerk. Meubels, maatwerk, wat exclusievere producten. In september ga ik cursussen geven op het Hout- en Meubileringscollege in Rotterdam omdat er veel animo voor het vak is. Ik kan me niet voorstellen om iemand van ‘scratch’ te moeten opleiden tot meubelmaker. Dan ben ik jaren bezig voordat je iemand hebt die volwaardig mee kan draaien. Zelfs als ik iemand die net van school komt aanneem, dan ben ik weet ik hoe lang bezig ben om die aan het werk te zetten, ook al heeft hij de ‘basic skills’ al. Het is geen makkelijk vak.
Wat is het meest bijzondere dat je ooit hebt (mee)gemaakt?
Vooral de locaties waar je soms komt. Daar zitten hele mooie dingen bij omdat je toch met een exclusief product bezig bent. Ik heb een keer in een kapel iets gemaakt die helemaal werd gerenoveerd tot diverse appartementen. Grote ruimten van wel 6, 7, 8 meter hoog en van die klassieke glas-in-lood ramen, echt waanzinnig. De opdracht zelf was niet eens zo bijzonder, er moest onder andere een boekenkast komen, maar de locatie wel. Dat zijn prachtige opdrachten.
Qua werk vind ik een beetje prutswerkjes met leuke verbindingen en profieltjes en schuine kantjes en friemeltjes er in het leukst om te maken. Ik maak nu een kast met panelen en een TV-lift en een klep die opengaat. Gewoon massief hout en dan deze precieze dingetjes maken. Je ziet de strakke, nette verbindingen die goed in elkaar zitten. Het is sterk, constructief goed, en ook een hele mooie, elegante kast. Dat vind ik het leukste om te doen.