Sophie Diatchenko runt haar glas in lood werkplaats iStainedGlass aan de rand van de historische binnenstad van Leiden.
Je kunt bij haar terecht voor restauratie van glas in lood, moderne en klassieke ontwerpen en workshops. Sophie heeft een ruime sortering nieuw, gebruikt en zeldzaam oud glas. Glas van meer dan een eeuw oud is vrijwel nergens meer te vinden, maar is onmisbaar voor de restauratie van antieke ramen en deuren.
Wat maakt jouw ambacht zo bijzonder?
Het onbekende van het glas, hoe mooi het kan zijn. Ik vind het werken met glas en het associëren van kleuren super bijzonder. De kleur binden en een raam maken. Dat is zo magisch. De combinatie van kleur en techniek. Bij die techniek hoort dat je veel moet rekenen. Hoeveel glas je nodig hebt en hoe zwaar dat is. Het snijden van glas is heel precies en komt neer op millimeters. Ik maak ook omlijstingen, om te presenteren. De meeste mensen willen toch het randlood zien. Ik merk dat mensen het liefst traditioneel glas in lood willen. In een raam of deur, maar niet als een schilderij. Voor mij is technisch gezien het randlood niet voor de sier, maar om te zorgen dat hij zo op spanning komt.
Via mijn moeder ben ik in het vak gerold, zij had een atelier in Parijs. Zij was ontwerpschilderes van origine. Ze maakte vooral scheidingwanden van grand cafés. Ik werkte in de computerwereld en had het helemaal gehad met computers. Ik was op zoek naar iets anders toen mijn moeder zei dat ze ermee ging stoppen, ze was een jaar of 72. Er klikte er iets in mij en dacht ‘nee dat kan helemaal niet, dan ga ik door!’ Ze liet mij een paar ramen maken, daar werd heel vrolijk van. In Parijs, de glas-in-lood-hoofdstad van Europa, ben ik in opleiding gegaan bij een paar grote ateliers. Daarna ben ik gaan werken in een atelier in Utrecht en vanuit daar ben ik mijn eigen atelier in Leiden gestart, waar ik wonen en het atelier combineer. In Leiden is overal glas in lood, in bijna elke straat waar je loopt. Ik ben bij mensen aan gaan bellen: ik kan het raam restaureren voor minder dan een ander. Ik had al het materiaal van m’n moeder geërfd en had best veel glas toen ik startte. Als ik nu door Leiden loop, dan zie ik allemaal dingen die ik gemaakt heb.
Zit er toekomst in jouw ambacht?
Het atelier loopt super. Als het heel druk is word ik soms geholpen door een oud leerling. Bij grote opdrachten werk ik samen met collega’s. Restauratiewerk blijft altijd bestaan. Maar of er een toekomst is voor glas in lood? In ons vak gebruiken we gif, zoals lood, soldeer en zuur. Zuur gebruik je om lood oud te maken. In Parijs denken ze dat lood op enig moment verboden wordt, omdat lood op de lijst van verboden middelen wordt voorgesteld. Dan moet er een nieuwe manier van glas binden gevonden worden. Nu bestaat er geen techniek om het met andere materialen te doen. Met koper kan het ook, dan verbind je stukjes met koper en soldeert het vast. Maar in soldeertin zit ook lood. Het is de vraag wat er gaat gebeuren.
Wat is het meest bijzondere dat je ooit hebt (mee)gemaakt?
Achter het spoor in Leiden, bij de Haagweg zit een oude kerk. Dat is heel modern verbouwd. Alle oude ramen moesten weg en nieuwe ontworpen, naar voorbeeld van een modern ontwerp dat boven al aanwezig was. Dat moest verder ontwikkeld worden. Dat was heel leuk want als je goed keek naar die ramen, zo’n drie meter hoog, dan zag je dat het eigenlijk dieren waren, vogelkopjes en bloemen. Dat was mijn eerste echt grote opdracht. Ik vond het doodeng. Samen met een oud collega heb ik er aan gewerkt. Dat was echt heel bijzonder, want het ontwerpen van nieuwe dingen vind ik het aller leukste. Dat blijft eng, maar ik kan me er wel helemaal op uitleven.
